Hoge bloeddruk, "de silent killer" overwinnen

Vanaf een bepaalde leeftijd heeft een groot deel van de bevolking af te rekenen met een hoge bloeddruk. Het is een echte “silent killer”, ligt aan de basis van hart- en vaatziekten en het is nog steeds doodsoorzaak nummer 1. Vaak zijn er niet eens symptomen aanwezig, zodat mensen niet eens merken hoe deze verhoging in hun lijf sluipt. Als het te laat is ( aderverkalking, hersenbloeding, aantasting kleine bloedvaten, verdikte hartspier) komen we er pas achter welk risico we liepen. Terecht wordt hoge bloeddruk een sluipende aandoening genoemd. Artsen stellen het meestal vast bij klachten aan de nieren, ogen, hart of hersenen. De grote boosdoeners van hoge bloeddruk zijn wel bekend: overgewicht, teveel zout, teveel vlees, gebrek aan beweging, nicotine, alcohol, koffie, te weinig slaap en vooral chronische aanhoudende stress.

Hoge bloeddruk is vooral een levensstijlverandering. Bepaalde ziekten echter (oa. nierziekten) kunnen ook hoge bloeddruk uitlokken. In die gevallen is zeker medicatie nodig, de klassieke behandeling. In veel gevallen is echter een aanpassing van levensstijl afdoende. Tegenwoordig is de nieuwe richtlijn (ESOC, European Society of Cardiology, 2013) een bloeddruk van 140/90 mmHg. Binnen deze nieuwe richtlijn heeft men gelukkig begrepen dat het accent op voeding en levenswijzen moet worden gelegd, met andere woorden, van de patiënt wordt een eigen inzet verlangd. Het is dus niet meer zo dat men zo maar even een bètablokker of calciumblokker inzet. Dit is ook niet mijn terrein. De inbreng die ik als mijn domein zie, is het verbeteren van deze levensstijl. Natuurlijk begint dat door op een professionele wijze de bloeddruk met enige regelmaat te meten. Qua voeding is het verstandig over te schakelen op een mediterraan of paleodieet. Beperk zeker de koffie- en alcoholconsumptie. Eet minimaal vijf stuks fruit. Kalium is een vriend van het hart en vooral bananen bevatten nogal wat kalium. Overigens ook tomaat en aardappel zijn kaliumrijk. Verder dienen we te streven naar een zo’n ideaal mogelijk gewicht. Overgewicht gaat immers vaak gepaard met hoge bloeddruk. Dan is er natuurlijk nog het belang van lichaamsbeweging. Minstens dertig minuten per dag joggen, fietsen, zwemmen. Zorg dat je een beetje kunt gaan zweten, maar niet te gek. Mijn slogan is “start low and go slow”. Zorg voor minstens acht uur slaap. Wanneer stress een rol speelt zullen we dit ook moeten aanpakken: meditatie, yoga, etc.

Ook zijn er talloze supplementen die een bewezen werking hebben op hoge bloeddruk, zoals magnesium, omega 3, Q10, vitamine D en C, Arginine, Taurine en nog veel meer. Als je al dit soort aanpassingen probeert en je hoge bloeddruk is niet te overwinnen, dan kun je beter medicijnen gebruiken, het blijft tenslotte een “silent killer”.

Braaf, en aandacht voor duurzaam

“De consument kiest steeds vaker voor duurzaam voedsel”, kopte enkele kranten vorige week. Ondanks het feit dat we nog steeds in de crisis zitten, gaven we vorig jaar 257 miljoen euro meer uit aan diervriendelijke, biologische of fairtrade producten. U mag dus met recht trots zijn op uzelf. Deze getallen komen van de monitor duurzaam voedsel 2013. Duurzaam voedsel is hier gedefinieerd als voedsel dat voor consumenten een herkenbaar keurmerk bevat met onafhankelijke controle. De getallen op deze monitor doen ons duizelen. In totaal gaven we in 2013 volgens deze berekening tweeëneenhalf miljard euro uit aan duurzaam voedsel. De stijging bedraagt 10.8%, geweldig mensen toch? Hoera, eindelijk is er aandacht voor voldoende duurzaamheid, dacht ik ook.

Maar dan valt de aandacht op het cijfer over het marktaandeel> lees ik het nu echt goed? Het marktaandeel duurzaam is gestegen van 5.5% in 2012 naar 6.1% in 2013. Toch een beetje een afknapper, het aandeel duurzaam in ons boodschappenmandje. Eko, Max Havelaar, Fairtrade, Rainforest Alliance, beter leven zijn u desondanks zeker dankbaar. Toch denk ik dan, even rekenend, één op de zestien voedingsmiddelen is dus duurzaam. Of het nu Max Havelaar koffie is of biologische groente of fairtrade chocolade, we zouden onze inspanning wel kunnen verhogen. Dan is er ook nog een hele groep Nederlanders die helemaal niet duurzaam koopt. Liever de kiloknaller dan een lekker biologisch kippetje. Deze mensen geloven blijkbaar niet dat duurzaam inkopen bijdraagt aan een beter milieu, betere leefomstandigheden voor de boeren en een diervriendelijker klimaat. In het huidige tempo van de monitor kan het nog wel enkele decennia duren voordat de helft van onze voeding duurzaam is. Toch een fikse teleurstelling, moet ik bekennen.

Van de consumenten moeten we het dus voorlopig nog niet hebben, die is meer begaan met het lot van de eigen huisdieren dan van de dieren in de vleesindustrie. Het zou veel meer zoden aan de dijk zetten als de supermarkten en/of de overheid de handen in een zouden slaan en eisen gaan stellen aan de duurzaamheid van producten. Ben benieuwd wie die verantwoordelijkheid gaat oppakken. Wie laat zijn geweten nu eens spreken.

Een goed voorbeeld is gelukkig de cacaoindustrie. Deze heeft net afgesproken dat binnen tien jaar alleen nog maar duurzame cacao wordt gebruikt in haar producten. Nu de koffiebranche, vleesindustrie, Brood- en banket en andere sectoren nog. Wie volgt nu eens braaf?

Verandering

Een man van middelbare leeftijd wordt door de huisarts naar mij toe gestuurd. Ik ben altijd blij met deze vorm van samenwerking.

“Ik moet afvallen, want ik krijg allerlei klachten”, vertelt hij me enigszins beteuterd. “Van wie moet dat”, probeer ik eerst. “Van de dokter en, ja, mijn vrouw vindt het ook verstandig”, bekent hij. “En wat vind je er zelf van”, vraag ik door. “Ach ja, weet u, ik ben altijd een Bourgondiër geweest en op zijn tijd moet ik toch een biertje kunnen drinken.”Die rottige bloeddruk ook, ik ben benauwd en mijn cholesterol doet het ook niet zo best, de laatste tijd.”

Hij vraagt me of ik goede pillen weet. Van die stackers of fatburners. Daar heeft ie wel eens van gehoord. “Nee, en als ik ze had dan kreeg u ze niet”, is mijn besliste antwoord. Nu moet hij even nadenken en ik zie hem vertwijfeld zoeken in zijn zakken. “Ja, eigenlijk moet ik ook van mijn rookverslaving af.” Het is toch wat, alles wat lekker is dat is ook weer slecht voor een mens…”, verzucht hij. “Maar ik moet ook oud worden”, geeft hij nog als wens mee.

“De enige die kan beslissen of u wilt veranderen bent uzelf”, geef ik hem terug. Ik vertel dat ik hem kan helpen. Niet met pillen of wonderpoeders, maar door met elkaar te analyseren waar het fout loopt. Wat zijn z’n valkuilen, wat betekent voeding voor hem, hoe kan ik zijn leven toch nog een beetje Bourgondisch kleuren, zonder zijn gezondheid te schaden.

Ik kan prachtige theorieën aan elkaar knopen, inspireren en motiveren, ik kan zijn lichaam met acupunctuur een zet geven in de goede richting, maar het begint met de bereidheid tot gedragsverandering. Hulp uit een pillendoosje is een doodlopende weg. Ik wil hem graag meenemen op de weg terug naar gezondheid maar ik besef dat ik eerst zijn laatste verzet nog moet breken.

Zijn houding geeft de indruk dat hij het verhaal begrepen heeft. We besluiten om samen een gezond voedingsplan te smeden met een licht Bourgondische inslag. Een prettige mix van gezonde voedingselementen en af en toe ruimte voor ‘s mans geneugten. Het roken gaan we later aanpakken. De eerste stap is gezet op weg naar verandering.

Democratie of niet?

Via een bevriende masseur heb ik een patiënt doorverwezen gekregen. Het is een sportieve man van bijna tachtig, die sinds enkele maanden klachten heeft in zijn heup en liesgebied bij bepaalde oefeningen op de sportschool. Het blijkt hier te gaan om zogenaamde triggerpoints, uitstralende pijnpunten in de spier, die diep verscholen liggen onder de rand van zijn bekken. Ik weet dat dit een staaltje, zoals ik het noem, diepspierduiken vergt. Een techniek die niet altijd gemakkelijk is. Al snel gaat het beter en komen er toch nog andere verborgen klachten aan het licht. Een oude achillespees, een gevoelige peesplaat. Omdat de liesblessure snel onder controle is, besluiten we om ook deze wat minder beperkende klachten aan te pakken.

Het is een aimabele man en we hebben beiden een relatie met België. Hij omdat hij er gewoond heeft en ik omdat een deel van mijn familie er vandaan komt. Prachtige Vlaamse boeken en schrijvers vormen het decor van onze behandeling. Ook mijn passie over voeding en de oude tijd komt aan bod.

“Ach weet u, ik stam uit de tijd dat een biefstukje op je bord nog de luxe van de hogere klasse was”, betoogt hij. “Tegenwoordig kan iedereen maar eten wat hij wil. Met geluk kreeg je in mijn tijd in het weekend een glaasje fris en door de week moest je het met water of thee doen.” Bij ons thuis was er gelukkig nog wel eens wat lekkers te eten”, gaat hij door. “Nu is er op allerlei fronten, ook in de voeding, meer democratie. Iedereen kan genieten van lekker eten. Dat is toch veel beter.”

Ik vertel hem dat ik mijn twijfels heb over deze voedingsdemocratie. Vroeger haalde je een gezond kropje sla uit de tuin en slachtte mijn vader zijn eigen dieren. Tegenwoordig komt de voeding verpakt uit de supermarkt vol met E nummers en is het vlees kunstmatig rood gemaakt. Veel producten zitten nodeloos vol met toegevoegde suikers en hoewel er tegenwoordig een etikettenwet is weten fabrikanten dit ingenieus te omzeilen door een web van prachtige vaktermen.

Misschien is het dan toch een schijndemocratie en zijn we nog steeds in de greep van de machtige zuivel, frisdrank en voedingsindustrie. Deze bolwerken lobbyen bij de overheid en bewaken en creëren nog steeds mede de schijf van vijf. Hun invloed gaat lang niet altijd om onze gezondheid.

Alle ziekten beginnen in de darm

“All diseases begins in the gut”, meende Hippocrates, de man op wie elke arts zijn eed aflegt.”De dood huist in de darm”, zeiden de oude Chinezen. Hoe belangrijk zijn eigenlijk onze ingewanden en welke bedreigingen gaan hier nu echt van uit.

Een jongen van tien meldt zich in de praktijk. Sinds een half jaar heeft hij voortdurend hevige darmklachten met diarree en krampen. De huisarts diagnosticeert een Spastische darm en schrijft hem dagelijks een hoeveelheid paracetamol voor. Gelet op de NHG huisartsen standaard, een verantwoorde stap. Het helpt maar matig en voortdurend moet hij verzuimen op school. Ik adviseer om toch wat verder te gaan kijken. Na uitgebreid darmonderzoek blijkt deze jongen slechts beperkt een koolhydraatverterend enzym in de pancreas aan te maken. Na een verandering in zijn voedingspatroon (bepaalde koolhydraten worden tijdelijk geschrapt) en de inzet van natuurlijke enzymen verdwijnen klachten grotendeels.

Een jonge vrouw van zestien heeft voortdurende darmklachten en is enorm vermoeid. Ook heeft zij regelmatig hoofdpijn, duizeligheid en oorpijn. De huisarts geeft aanvullende adviezen en wijt de vermoeidheid aan stress. Na darmonderzoek blijkt dat haar weerstandsflora ver beneden de maat is. Ook haar slijmvliezen zijn aangetast en er woeden ontstekingen. Bovendien is er een enorme wildgroei van candida albicans. Deze schimmelinfectie staat erom bekend dat het zware vermoeidheid kan veroorzaken, hoofdpijn, duizeligheid en vele andere klachten. Ze krijgt oa. een candida remmend dieet.

Hoe bedreigend is het milieu van onze darm nu werkelijk.

Onze darm is verantwoordelijk voor zo’n zeventig procent van onze totale weerstand. Bij een goede zuurgraad van ons lichaam, de juiste verhouding immuniteitsflora en voldoende verteringsenzymen hebben onze darmen het juiste biochemische evenwicht. Een van de grootste bedreigingen voor onze darmen is verkeerd voedsel. Een onjuiste verhouding tussen zuren en basen, waardoor verkeerde bacteriën de overhand krijgen in een deel van de darm. Deze bacteriën verdringen onze weerstandsflora en vormen de basis voor andere pathogenen. Wanneer eenmaal deze pathogenen bezit nemen van de darm verstoren ze de enzymatische processen en zorgen ze voor ontstekingen van het slijmvlies. Nadat het slijmvlies aangetast is kan er een scala aan lichamelijke klachten ontstaan.

In de praktijk pas ik in dergelijke situaties een uitgebreid darmonderzoek toe, een samenwerking met een gespecialiseerd laboratorium. Op basis van de uitslag kan ik gericht gaan herstellen in het milieu van de darm. Geen syndroom of een vermoeden van stress, maar een gerichte aanpak met inzet van medicatie en aangepaste voeding.

De darm is onze verbinding met de buitenwereld en als zodanig een belangrijke motor voor onze gezondheid. Wanneer de biochemie echt verstoord raakt, kan dit leiden tot een reeks begrepen of onbegrepen symptomen. Heel veel ziekten kunnen beginnen in de darm, zoals Hippocrates beweerde.

Occultisme

Op de kast naast mijn bureau staat een acupunctuurpop. Een model voorzien van alle meridianen en acupunctuurpunten. In een stil moment wil ik de pop weleens ter hand nemen en, ter voorbereiding op mijn behandeling, steek ik al wat naalden.

Een vrouw van middelbare leeftijd komt bij me in de praktijk, vergezeld door haar man. Enkele weken geleden behandelde ik deze vrouw met behulp van laser acupunctuur. Ze is verrast door het resultaat en haar hoofdpijnklachten zijn verdwenen. Toch heeft ze een prangende vraag op haar lippen. “Doet u ook aan occultisme?” Op de deur had ze, tijdens het vertrek de vorige keer, gezien dat er bij Matera aan acupunctuur werd gedaan. “Volgens sommige mensen is dat het werk van de duivel”, verklaart ze. Ze zegt het op een toon alsof er geen speld tussen te krijgen is. Het is blijkbaar een ernstig taboe in de kringen rond deze vrouw. Ze kijkt me aan met een starre, enigszins strenge blik.

Ik controleer de database in mijn computer en zie dat ze uit een streng gereformeerd Overijssels dorp komt. Ik moet proberen haar vertrouwen terug winnen.

“Veel acupunctuur behandelingen zijn erkend door de Wereld Gezondheidsorganisatie”, probeer ik. “De ruimtevaart bedient zich van high tech systemen gebaseerd op acupunctuur en in Scandinavische landen is acupunctuur zelfs regulier.” “We hebben het nooit over de duivel gehad in de opleiding”. Mijn argumenten zijn weinig steekhoudend voor deze vrouw. Haar man krijg ik gelukkig wat meer op mijn hand.

Ik probeer haar een wetenschappelijke verklaring te geven over het werkingsmechanisme achter acupunctuur. Ik vertel haar over de koppeling van huid, spieren, hersenen, neurotransmitters en organen.

“U bent toch ook van uw hoofdpijnklachten af en dat kan toch nooit des duivels zijn?” Ze is niet helemaal overtuigd van mijn verhaal maar, geeft ze toe, haar klachten zijn veel minder geworden.

Nadat ze vertrokken is, zoek ik de pop weer op. Het hoofd ziet er wat duivels uit. De ogen zijn leeg. Even voel ik ook een moment van twijfel. Heb ik in al die jaren van studie dan toch iets over het hoofd gezien? Hou ik me bezig met occultisme? Ik aarzel om een naaldje in de pop te steken.

Monddood

Gisteren heeft minister Schippers mij monddood proberen te maken. Vanaf die dag mag ik u eigenlijk niets meer vertellen. Sinds 14 december heeft de Europese Commissie een verordening aangenomen waarin slechts 222 gezondheidsclaims nog zijn toegestaan. Sinds die dag mag op geen enkel natuurlijk product nog gezondheidsinformatie zichtbaar zijn. Mijn pagina moet maagdelijk wit blijven. Ik mag u niet meer voorlichten over voedingssupplementen, homeopathie en andere zaken, die mijn en uw gezondheid aangaan. U moet het zelf maar uitzoeken. Europese regels hebben mij en u aan banden proberen te leggen. Mijn dierbare vrije meningsuiting staat op de helling.

Wie vanaf nu over natuurlijke gezondheid en voeding praat, moet op zijn tellen gaan passen en dreigt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, als waakhond van deze regels op zijn nek te krijgen.

Wat mij het meest kwetst, behalve deze beknotting en bedilzucht, is dat mijn keuzevrijheid en die van u in het geding komt. Mensen hebben recht op voldoende informatie om een weloverwogen keuze te kunnen maken. Keuzevrijheid is een onvoorstelbaar belangrijk grondrecht waar maar even aan getornd wordt.

Wanneer ik u vertel dat vitamine C goed is voor uw immuniteit of dat het zelfs scheurbuik kan voorkomen, begeef ik me al op glad ijs. Ik leg dan een medische claim volgens de NVWA, wettelijke handhaver van deze Europese regels. De strafmaat voor mij zal niet misselijk zijn, er volgen hoge boetes, barbertje zal moeten hangen.

Al lang hing dit beleid in de lucht. Opleidingen werden steeds voorzichtiger met claims over supplementen, werkzame stoffen, aandoeningen, toepassing van middelen. Verstrekte cursusmappen bleven angstvallig neutraal over behandelvoorschriften. Natuurgeneeskundigen moesten de details van behandelprotocollen mondeling tot zich nemen. Nu gaan zelfs vademecums, boeken en natuurgeneeskundige tijdschriften op slot. Lang leve de censuur van de Europese Commissie.

Is er dan inderdaad onvoldoende bewijs? Wetenschappelijke onderzoeken zijn er genoeg, maar door de extreme eisen over opbouw, vorm en grootte van onderzoek worden al deze bewijzen door de EU bonzen van tafel geveegd. Natuurlijke middelen kunnen echter niet langs dezelfde meetlat gelegd worden dan reguliere medicijnen. Als er al voldoende bewijs is, wordt een middel plotsklaps gebombardeerd tot geneesmiddel, en moet een vreselijk duur patent worden aangevraagd.

De natuurgeneeskunde wordt zo van hogerhand belemmerd met als enig doel om u weer in de veilige haven van de dure reguliere gezondheidszorg en de farmaceuten te leiden. Overigens heb ik hier niets op tegen hoor, zolang dit uw eigen vrije keuze betreft.

Wie mij kent, weet hoe ik in deze zaak sta. Allergisch voor autoritair en betuttelend gedrag, zal ik me met hand en tand verzetten. Van mij mag u een eerlijke en oprechte voorlichting verwachten. Ik zwem desnoods tegen de stroom in. Idealisme gaat nooit op zwart. Mijn stem zal niet verstommen.

Zijn we bezuiveld?

Hele generaties zijn opgegroeid met zuivel. Het begon met de schoolmelkcampagnes in het onderwijs. Trouw dronk je in de pauze je flesje leeg. Op televisie werden we bestookt met de avonturen van Joris Driepinter en geloofden we heilig in de drietakt van de witte motor. De zuivelindustrie kreeg energie. Maar hoe zat het nu met onze gezondheid. Zijn we werkelijk zo sterk en meer mans geworden?

Melk is als eiwitbron een zeer bekend en belangrijk product. We zijn er zo’n beetje allemaal mee in aanraking gekomen. Melk moet, melk doet je goed. Maar wat is dat goede nou eigenlijk precies?

Sinds enige tijd wordt er vanuit de orthomoleculaire wereld (artsen, diëtisten en natuurgeneeskundigen) gewaarschuwd voor het drinken van melk. Wie zaagt er aan de stoelpoot van Joris en, met welke reden?

Merkwaardig genoeg zijn we het enige zoogdier dat, na de zoog fase, nog melk drinkt. Het doel van deze zoog fase, naast voeding, is om onze immuniteit op te bouwen. Dat doen we door de bacteriën van moeder in onze darm te nestelen. Onze weerstand is geboren.

Na de eerste levensjaren vermindert de aanmaak van het enzym lactase, voor de afbraak van melkeiwitten. Onze zoog fase is immers voorbij. Door de te grote brokken van koemelk in onze darm en bloedbaan wordt onze immuniteit nu aangevallen. Vaak is allergie het gevolg. Lactase, minder talrijk aanwezig, kan deze koemelkeiwitten niet goed verteren.

Melk bevat caseïne, een aminozuur dat moeilijk verteerbaar is. Deze caseïne is rijk aan antigenen, die voor slijmvorming zorgen. Er kunnen moeilijkheden ontstaan met de ademhaling. Door het verkleven van caseïne aan de darmwand krijgen we moeite met de opname van calcium, vitamine D en B12 (vermoeidheid, botopbouw oa.).

De verhouding tussen calcium en magnesium (7:1) is ongunstig voor ons lichaam geworden. Om deze verhouding recht te trekken wordt er magnesium aan onze botten onttrokken en onvoldoende calcium opgenomen. In Nederland en de Scandinavische landen kennen we veruit de hoogste mate van melkconsumptie maar ook van botontkalking. Onderzoek van F. Muskiet (RUG) heeft dit verband ook aangetoond.

In de praktijk komt een mevrouw met overgangsklachten en osteoporose. “Wat moet ik nu”, vraagt ze me. “In het ziekenhuis zegt de diëtiste dat ik melk moet drinken en van de overgangsconsulente mag dit beslist niet”, zegt ze. Ik begrijp haar vertwijfeling. Ik adviseer als volgt:

Laten we onze eiwitbronnen weer gewoon uit mager vlees en vis halen en onze calcium uit verse groenten. Op die manier draait onze witte motor weer voluit. Laten we niet worden zoals meneer Meermans, die zijn hele leven allergie kent. Ook liever niet zoals de heer Driepinter, die een levenslang probleem aan zijn darmen ondervind of Mw. Goedvoorelk die, na de overgang, problemen kent met haar botdichtheid. Melk moet niet meer, melk vernielt je afweer. Zijn we bezuiveld?

We ZEN in 2014

Zen komt uit de Oosterse filosofie en staat voor concentratie, aandacht, eenvoud en inzicht in de dagelijkse dingen om ons heen.

Het is 2014 en, nadat we de laatste schaal oliebollen verorberd hebben en met onze laatste sigaret het vuurwerk veilig hebben aangestoken, weten we het zeker. Het is tijd voor onze goede voornemens. We gaan stoppen met roken, afvallen, een sportiever leven leiden. Op mijn praktijk rinkelt de telefoon voortdurend en iedereen spreekt zijn of haar grote doelen voor 2014 uit. Binnen een aantal weken twintig kilo afvallen, zonder problemen stoppen met roken en deze zomer de eerste marathon lopen. Een enkeling heeft zelfs meerdere grote doelen tegelijkertijd. Wanneer het uitgesproken doel niet binnen afzienbare tijd behaald wordt, haken de meeste mensen weer af. De pijn en vernedering van uitglijden en weer dieper vallen kunnen heftig zijn.

Onlangs las ik een boekje over de kunst van Kaizen, “Met kleine stappen naar grote doelen”. Dit boekje beschrijft oa. de subtiele techniek van Kaizen, die Japanse ondernemingen hebben gebruikt om hun zakelijke doelen te bereiken. “Een reis van duizend kilometer moet met de eerste stap beginnen”, vertelde Lau Tse, een oude Chinese wijsgeer. Deze simpele methode geldt zeker ook voor onze persoonlijke doelen. Maar hoe werkt dit dan praktisch?

Concentreer je op een doel. Zet je doel stapsgewijs en gestructureerd op papier. Ontleed het grotere doel in een aantal stappen, dat je de komende tijd gaat nemen. Breng je omgeving van je grote doel en de te nemen stappen op de hoogte. Ga aan de slag met kleine stappen en zorg ervoor dat je elke dag minstens drie kleine goede daden op weg naar je doel realiseert. Hoe kleiner de goede daad, hoe beter. Een gezond tussendoortje, een blokje om, een aardig gebaar naar een collega. Zorg dat je deze goede daad steeds met volle aandacht waarneemt. Waar het eigenlijk om gaat is een eenvoudige psychologische truc. We versterken ons zelfbeeld en vullen ons vat van zelfwaardering. Langzaam maken we de weg vrij en zijn we doelgericht.

Deze week las ik in de krant een artikel “Goede voornemens werken wel degelijk”, een studie van wetenschappers van de Universiteit Wageningen en Amerikaanse collega’s. Een plechtig en concreet voornemen uiten, het specifiek maken en in kleine stappen hakken, werkt wel degelijk. Dat was de conclusie van hun ontdekkingstocht langs negentien onderzoeken over de hele wereld over goede voornemens. Oud nieuws in een nieuw jasje onder de noemer van wetenschap. De kunst van Kaizen bestaat al lang.

Elke dag een paar gezonde dingen aan je maaltijd toevoegen, een aantal keren in de week de fiets of de trap pakken, genieten van je goede daden, werken aan je zelfbeeld. Ik zal in mijn consulten hier steeds op blijven focussen. Laten we wat meer Zen worden in 2014.

Over citroenen en suiker, zuren en basen

Een minder bekende destructieve eigenschap van geraffineerde suiker is dat het een van de grootste veroorzakers is van een verzuurd lichaam. Verzuurde cellen zorgen voor een ziek lichaam, hoe zuurder je cellen, hoe meer klachten.

Vroeger leefde de mens veel meer in een biologisch evenwicht, waardoor verzuring nauwelijks voorkwam. We aten, naast vis, vlees en peulvruchten ook voldoende groente en fruit en dronken veel water. We hadden een neutrale Ph. of zuurgraad.

De Zwitserse arts Paracelsus (1493-1541) was de eerste die de “oververzuring” van ons lichaam als de basis van veel ziekten beschouwde. De Zweedse natuurkundige Ragnar Berg publiceerde in 1913 zijn theorie over het evenwicht tussen zuren en basen in het menselijk lichaam. Wanneer de voeding teveel zuurvormende stoffen bevat, worden slakken gevormd. Deze slakken zetten zich af in de weefsels van ons lichaam. Uiteindelijk plegen deze zuuroverschotten flinke aanslagen op ons organisme. We kunnen deze zuren slechts neutraliseren met behulp van veel mineralen (calcium, magnesium, kalium).  Deze stoffen worden dan aan de weefsels en botten onttrokken in een poging het neutrale evenwicht te herstellen. De eerste gevolgen zijn oa. botontkalking, broze nagels, haaruitval, vermoeidheid.

Voeding speelt een cruciale rol in de regulering van dit zuur-base-evenwicht. U raadt het al: fruit, groenten, water, kiemen, zaden en groene thee zijn overwegend basisch. Suiker, fastfood, vet, dierlijke eiwitten, frisdranken, alcohol, witte granen zijn zuurvormend. Daarnaast zijn er ook nog de schadelijke E-nummers, toenemende stress, roken, medicijnen, elektrosmog, die de balans verder kunnen verstoren.

Wanneer het lichaam de zuurgraad niet meer kan reguleren via de nieren, longen en huid en zelfs het bindweefsel zijn grens als opslagbuffer bereikt, kan dit aanleiding zijn voor heel veel ziektebeelden. Van hoofdpijn, migraine, jicht, reuma, astma, bronchitis, hart- en vaatziekten, tot zelfs compleet onbeheersbare celgroei (kanker).

Op consult komt een vrouw van middelbare leeftijd. Ze heeft last van pijnlijke gewrichten, een opgezwollen buik, ze is moe, heeft haaruitval en regelmatig terugkerende migraine klachten. Ik laat haar zichzelf testen met zogenaamde Ph. stripjes om de zuurgraad vast te stellen. Ik constateer dat haar lichaam een te hoge zuurgraad heeft. We beginnen met een ontgiftingskuur op lever en galwegen. Ik geef haar verder een basisch dieet voor de eerste vier weken en het advies om veel groene thee te drinken. Verder adviseer ik haar om voldoende rust in acht te nemen. Na drie weken komt ze weer op consult. Ze voelt zich al stukken beter. De klachten zijn nog niet helemaal verdwenen maar haar zuurgraad is gedaald. Ze heeft geen migraine aanvallen meer gehad.

Citroenen zijn zuur, maar voor het lichaam basisch. Suiker is zoet, maar voor het lichaam juist verzurend. Mijn opa wist blijkbaar al iets over zuren en basen want elke verjaardag nam hij zijn citroentje met suiker, maar nooit meer dan twee. Voor meer informatie of wetenschappelijke artikelen.

Energie en weerstand

Buiten slaat koning winter inmiddels hard toe. Deze ochtend wordt Nederland overspoeld met files. We bereiken een record van meer dan duizend kilometer. Een wit laken zorgt ervoor dat iedereen zich rustig een weg baant in veilige winterse haven. Sommige bestuurders kijken moe van zich af, anderen verschuilen zich in een berg met witte doekjes. Proestend, snotterend en stotterend komt de stoet weer op gang.

De tijd van vermoeidheid en weinig weerstand is aangebroken. Ons lichaam waant zich in een provisorische winterslaap. Virussen hebben vrij spel. Onze immuniteit is een gatenkaas. Met onze energie gaat het al niet veel beter, laat staan onze voornemens en doelen. We zijn moe.

De vraag die we ons kunnen stellen is, “hoe laden we de accu weer op?”. Een paar weekjes Tenerife is niet voor iedereen weggelegd. We zouden er bovendien onze vitamine D en dus, onze weerstand, nauwelijks mee kunnen opkrikken. Onze vermoeidheid impliceert een tekort aan magnesium en B vitamines. We eten nu eenmaal niet makkelijk borden vol rauwkost in de wintermaanden. Volgens recent Brits en Nederlands onderzoek heeft driekwart van de West Europeanen een groot gebrek aan vitamine D. Weerstandsvermindering, depressie, botproblematiek, kanker en andere chronische ziekten krijgen vrij spel. De aloude tijden van levertraanolie liggen ver achter ons. De hoeveelheden magnesium in groente zijn sinds 1940 met 24 procent gedaald en die van calcium zelfs 46 procent. Er komt een eind aan het zelf herstellend vermogen van onze motor.

Natuurlijk wil ik geen pleidooi houden voor de supplementenindustrie, die kunnen zichzelf wel beklijven, maar het is een feit dat ons lichaam tekorten suggereert. Het rode lampje brandt. Er komen wat vervelende klanken uit de machinekamer. We zijn toe aan de winterinspectie.

Aanvullingen moet je met veel beleid inzetten. In de praktijk adviseer ik voor de vermoeidheid een magnesium/calcium tablet, soms aangevuld met B vitamines. In sommige situaties komt daar zink, Q10 en eventueel carnitine bij. Weerstandsproblemen probeer ik te lijf te gaan met het verhogen van met name vitamine C en D. Wanneer de problemen groot zijn, helpt een standaard potje multivitaminen echt niet meer. Vaak vul ik de behandeling aan met zuurstoftherapie. Patiënten merken dat ze sterker, energieker en gezonder uit de therapie komen. Bovendien slapen ze weer voortreffelijk. Een van de dingen, waaraan we in de wintermaanden best wat aandacht mogen schenken. Ons lichaam is, net als de natuur, wat meer in rust.

Een luchtig verhaal

De basis van dit verhaal begint met lucht. Meestal rond november is er een grote therapeutenbeurs en zoek ik aldaar naar interessante innovatieve technieken. Zes jaar geleden liep ik op deze manier tegen een nieuwe Duitse techniek aan, gebaseerd op verrijkte natuurlijke zuurstof. Een prachtig apparaat, gevuld met water voorzien van mooie kleurtjes.

Vanwege mijn sportieve achtergrond, had ik al gelezen dat dit apparaat door veel duursporters, voetballers, atleten werd gebruikt vanwege de effecten op het aërobe prestatievermogen, de concentratie en de snellere herstelmogelijkheden. Uit de autosport, de Bundesliga voetbal en zelfs uit onze Nederlandse schaatssport kwamen positieve geluiden.

De toepassing van deze volstrekt natuurlijke therapie, zorgt ervoor dat de ingeademde zuurstof beter door het lichaam kan worden benut. Gevolg is een positieve invloed op de gezondheid en vitaliteit. Het verbrandingsproces in de cellen werkt beter, de immuniteit wordt versterkt, het autonome zenuwstelsel werkt aantoonbaar beter en de stofwisseling wordt geoptimaliseerd. Tja, dan kan je dus met recht spreken van een soort totaaltherapie. De lijst met te behandelen aandoeningen en ziektebeelden is derhalve indrukwekkend.

Toen ik de brochure in de stand las, was mijn eerste reactie, “een nieuwe Haarlemmermeer olie?”. Pagina’s vol met ervaringen van gebruikers en onderzoeken van Duitse specialisten. Bij mij wekt dit altijd argwaan. Toch kon ik het verhaal over zuurstof niet uit mijn hoofd zetten. Was het valse lucht of toch een prachtige stukje techniek.

Soms komt er een moment dat je de gok waagt. De twijfel overwint de nieuwsgierigheid. Het was een van mijn beste keuzes. Nog geen maand later, het was inmiddels hartje winter, sloeg het noodlot bij mijzelf toe. Ik knalde van het een in het andere moment in een diepe burn-out. Ik was volledig opgebrand, uitgeput, de levensbatterij was leeg.

Daar lag ik dan thuis op de bank. De paniek maakte zich van mij meester. Hoe moest het nu verder met de praktijk? Daar zat ik met mijn gloednieuwe apparaat vol water en lucht. Moe en somber las ik het bijgeleverde boekwerk, totdat mijn oog viel op de pagina over burn-out. Ik belde de importeur, toevallig ook nog psycholoog, en vroeg hem om raad. “Drie keer per dag aan het apparaat en binnen enkele weken ben je er weer”, waren zijn woorden. Voor wie bekend is met het fenomeen burn-out, ik heb er minstens vier gehad, klonk dit wel erg ongelooflijk. Ik kende de lange en moeizame weg naar de oppervlakte. De burn-out voelde heftiger dan ooit. Tot mijn grote verbazing stond ik na een week weer in de praktijk. Ik was perplex.

De jaren daarna ben ik driftig verder gegaan met de zuurstoftherapie. In de loop der jaren heb ik goede ervaringen opgedaan met longaandoeningen, apnoe, bloeddrukproblemen, slaapstoornissen, huidklachten en nog veel meer aandoeningen. Het is wonderbaarlijk, maar de basis blijft echt lucht.

Gezonde voeding natuurlijk 1

Een van de basis behandelingen in mijn praktijk is mensen leren omgaan met gezonde voeding, een onderwerp wat ik vandaag aanraak. Het is één van de meest belangrijke maar vaak vergeten pijlers waarop gezondheid staat. Een citaat van Hippocrates vermeldt, “Wat dan ook de vader van een ziekte is, de moeder is altijd een verkeerde voeding”. Dit omgaan met gezonde voeding betreft niet alleen de kunst om ons gewicht te beheersen, maar ook om ons weg te houden van ziekte of ons lichaam te laten herstellen na een ziekte. Het is een breed onderwerp. Ik zal hier de komende tijd regelmatig aandacht aan besteden.

In mijn actieve sporttijd zag ik het belang van een gezond voedingspatroon. Optimale prestaties verlangen optimale voeding. Later, als soigneur van diverse wielerteams, raakte ik steeds meer in de ban van voeding. Je presteert naar wat je eet. Toch duurde het even voordat in mijn studie voeding een voorname rol ging spelen. Ik volgde een medische HBO opleiding in Deventer en voor een project medische basiskennis, maakte ik een werkstuk over gezonde voeding.

Zonder gezonde voeding kan ons lichaam niet gezond zijn en goed functioneren. Het is daarom belangrijk veel aandacht te besteden aan onze voeding. De conclusie was dat, als onze voeding gezond genoeg was, gevarieerd genoeg was, voeding zelfs als een preventief medicijn kon dienen. Een optimale balans tussen koolhydraten, vetten en eiwitten. Daarnaast een perfecte aanvulling met mineralen. Naast gezonde voeding hield ik een betoog voor rust, beweging en een goede levensinstelling.

Ik gebruikte een voedingsplan van de Duitse vereniging van heilpraktikers, een gefaseerd plan (afslankfase en stabilisatiefase). Vervolgens moduleerde ik dit naar Nederlandse voedingsgewoonten. Als afronding bestudeerde ik de effecten van ooracupunctuur op ons hongergevoel, de emoties, de stofwisselingssnelheid. Mijn eerste twee klanten waren twee vrouwen uit de Achterhoek met pijnklachten. De een kwam met artrose en was diabeet, de ander kwam voor haar migraine. Beiden wilden ook graag afvallen en besloten in mijn onderzoek mee te doen.

Het meest opmerkelijke detail was dat ze niet alleen gewicht verloren maar ook hun pijnklachten zagen verminderen. Zelfs de insulinewaarde van de vrouw met suikerziekte verbeterde opmerkelijk. Tegenwoordig weten we veel meer over de gevaren van melk en een teveel aan zetmeel in de voeding. Ook de effecten van zetmeelstructuren op suikerziekte zijn bekend. Tien jaar geleden (het begin van het plan) was dit echter nog een revolutionair standpunt. Hoewel voedingsinzichten voortschrijden (ik kom daar een van de volgende keren op terug), kent het plan tot op de dag van vandaag veel volgers. Later in mijn opleiding orthomoleculaire geneeskunde en voedingsleer, leerde ik steeds meer basisprincipes over voeding en gezondheid. Zoals Hippocrates ook zei, “Laat uw voeding uw medicijn zijn en uw medicijn uw voeding”.

Allergie

Allergie komt uit het Grieks “allos” en “ergon”. Het betekent dat alles anders werkt dan normaal. Allergie is een overreactie van het immuunsysteem op een lichaamsvreemde stof. Een verstoord immuunsysteem dus met vervelende gevolgen voor de luchtwegen, spijsverteringsstelsel, huid, oren of andere lichaamsplekken.

Deze weken komen de eerste hooikoortspatiënten weer in de praktijk. Dit lijkt vroeg maar om het immuunsysteem voorjaarsrijp te maken, heb ik even de tijd nodig. De therapie bestaat uit een acupunctuurbehandeling in combinatie met een piramidekuur vitamine C en mijn paradepaardje, de waterkers. Hoofdbestanddelen van deze plant zijn salicylzuur en vitamine C. Over de effecten van vitamine C en waterkers kan ik enkele bladzijden wijden, referenties te over. Ook de klassieke medicijnen zoals antihistaminica, ontstekingsremmers en corticosteroïden kunnen goed ondersteund en soms zelfs vervangen worden door deze combinatie. Andere combinaties zoals gemmotherapie, kruiden (artisjok, mariadistel) en zuurstoftherapie zijn bij te voegen.

Slechts tien procent van de allergieën is van erfelijke oorsprong. We worden dus vaak niet met allergie geboren. Bij allergie zorgen bepaalde voedingsmiddelen (gluten, koemelk), pollen, schimmels, chemicaliën, medicijnen en voedingsadditieven voor het trigger-effect op ons immuunsysteem. Een slecht werkend spijsverteringsstelsel is nog zo’n trigger. De eiwitachtige indringers worden in het lichaam aangevallen met oa. histamine en ontstekingsstoffen. Helaas blijft het vaak niet alleen bij de ontstekingsreacties in huid, slijmvliezen, kno gebied en darmen. Ook onze hersenen worden aangevallen (concentratiestoornis, geheugenverlies, depressie). We zien allergie echter voor deze laatste groep bijna nooit als de schuldige.

De explosie van allergie is volgens mij te wijten aan de synthetische revolutie. In de vorige eeuw hebben we een geweldige berg chemicaliën te verwerken gekregen in de industrie en in onze voeding: uitlaatgassen, schoonmaakproducten, verfdampen, voedingsadditieven, medicijnen, tabaksrook, zware metalen etc. Veel van die stoffen bestonden honderd jaar geleden niet eens. Ons systeem van ontgifting raakt overbelast. Het immuunsysteem krijgt geen rust meer. De toegenomen hygiëne draagt zeker niet bij aan een goede balans.

Wat kunnen we zelf doen aan allergieën, behalve medicijnen slikken? In de eerste plaats is er een grote rol weggelegd voor natuurlijke voeding. Onbespoten peulvruchten, groente, fruit, zaden, noten, glutenvrij brood. Meer vis in plaats van vlees. Eet alles zo weinig mogelijk bewerkt, het liefst regelmatig in de vorm van rauwkost. Bak en frituur wat minder. Drink geen melk. Allergie kun je ook manipuleren met zwavelhoudende voeding. Te denken valt aan knoflook, uien, cottage cheese, avocado, eieren. Daarnaast kennen we de effecten van enzymen in ananas en papaja. Het laatste advies is om stress zoveel mogelijk te vermijden.

Soms tikt het....

Vandaag een autobiografisch stukje. Vorige week maandag was ik, zoals gewoonlijk, weer aan het werk in de praktijk. Plotseling voelde ik mij misselijk, direct daarna duizelig. Het volgende moment op mijn netvlies keek ik in de ogen van een paar bezorgde weldoeners. Ik had een tijd bewusteloos in de stoel gezeten. Enigszins beduusd en verward, begreep ik dat er een ambulance op komst was. De therapeut was onwel geworden.

Na een aantal dagen aan de hartbewaking mocht ik naar huis. Natuurlijk vinden ze weer niets in zo’n monitoring, dacht ik. Toch nog maar even opfrissen in de badkamer, voordat ik vrouwlief ging bellen. Tijdens het wassen, weer diezelfde duizeligheid. Ineens twee zusters aan de wastafel die vroegen wat ik aan het doen was. De monitor had een aanzienlijke vertraging in mijn hartritme gedetecteerd. Terwijl de ene zuster terug liep, ging de andere even een rolstoel halen. Daarna ging het licht weer uit.

Toen ik bij mijn positieven kwam was de badkamer rijkelijk gevuld met ziekenhuispersoneel. Verpleegkundigen, artsen en een crash-team stonden rondom mij en ik lag als lijdend voorwerp midden in de badkamer. “Een typisch geval voor een pacemaker”, sprak een witte jas. “De crash-car is stand-by”, hoorde ik verderop. Het leek nu echt menens met mijn gezondheid. De monitor had een flat-line laten zien.

Ik leef gezond, eet gezond, sport gezond. Het opgeven van de elektrische geleiding van het hart voelde daarom even als een soort verraad. Tegelijkertijd had ik intens veel geluk met de plaats van de collaps.

Grofweg kun je hartritmeproblemen verdelen in geleidingsstoornissen (vaak genetisch) en stoornissen in de hartfunctie zelf (vaten, fibrilleren). De vaatfuncties en knijpkracht van mijn hart zijn gelukkig goed. Het geleidingssysteem bracht vorige week ernstige tekortkomingen aan het licht. Dit geleidingssysteem bestaat uit een sinusknoop (voor de boezem) en een AV knoop (voor de kamer). Vaak kan na een sinusblock nog een ritme op de AV knoop ontstaan en zit er zelfs een back-up systeem. Een volledige stilstand is derhalve redelijk zeldzaam. Wanneer de kamers echter hun zuurstofrijke bloed niet meer kunnen rondpompen naar de hersenen, heb je binnen vijf seconden een situatie van bewustzijnsverlies.

De behandeling is gelukkig redelijk eenvoudig, implantatie van een pacemaker. De eerste “uitwendige” pacemaker werd in 1932 door Albert Hyman gebouwd. In 1952 werd voor het eerst een implanteerbare vorm gebruikt door de Zweedse arts Senning. Het apparaatje ging drie uur lang mee. Tegenwoordig kennen we de intelligente pacemakers met een levensduur van tien jaar. Naast de analyse van het hartritme, houden zij zelfs het inspanningsniveau in de gaten. In principe grijpt de pacemaker pas in als er zich een hartritmestoornis aandient. Het is een waakzame klok maar zeker geen tijdbom. Het hart tikt als nooit tevoren.

Gezonde voeding natuurlijk 2

Wie kent ze nog: karnemelkpap met appeltjes, eigen gebakken brood met ongezouten boerenboter, een boekweitpannenkoek met een stukje kaas. Voor mij zijn dat gerechten uit de tijd van mijn oma.

Pas geleden studeerde Remco Kuipers af in Groningen op het zogenaamde oerdieet. Hij was promovendus onder de bezielende leiding van professor Muskiet. Dit eerste Nederlandse onderzoek toonde wetenschappelijk aan dat onze voedingsgenen 0,5 procent per miljoen jaar veranderen. Ons eetpatroon zou dus nog hetzelfde zijn als dat van onze verre voorouders, de homo sapiens. Maar is dat ook zo?

Een paar miljoen jaar geleden waren wilde planten, fruit, bessen, wortels, peulvruchten, noten, wild en vis de enige natuurlijke levensmiddelen voor de mens. Ongeveer vijfduizend jaar geleden kregen ze gezelschap van twee nieuwe voedselgroepen, graanproducten (brood) en zuivel. Ook werden dieren gefokt voor menselijke consumptie. Deze getemde dieren kregen eveneens granen. Gluten- en lactose intolerantie kregen vaste bodem. Ook veranderde de verhouding tussen het “gezonde en ontstekingsremmende” omega 3 vet en het “minder gezonde en ontstekingsbevorderende” omega 6 vet. Deze omega 3 vetten zorgden bijvoorbeeld ook voor de ontwikkeling van onze hersenen. Ontstekingsziekten kregen meer grip op de mensheid.

Een volgende voedselrevolutie deed zich voor met de industrialisering van de voedselketen. Ook de voedingsindustrie leefde zich uit op de omega 6 vetten en trok de verhouding nog schever. Gezonde voeding werd ingeruild voor kant-en-klaar maaltijden, snacks en fastfood en volgestopt met omega 6 (oa. linolzuur). We gingen steeds meer geraffineerde koolhydraten eten en onze voeding verloor door de bewerkingsslagen veel vitaminen en mineralen. Juist deze vitaminen en mineralen en andere bioactieve stoffen zijn echter belangrijk voor het behoudt van een gezond lichaam. Onze biochemie is de weg kwijt geraakt. En of het niet genoeg is, een nieuwe revolutie dient zich al weer aan. De genetische manipulatie. Een conclusie die we best mogen trekken, zeker op basis van onze voedingsgenen, is dat onze voeding volledig ontaard is. Kris Verburgh, een jonge Belgische arts en auteur van “De Voedselzandloper” schreef, “ik sta volledig achter de redenering van het oerdieet, namelijk dat we vooral weer moeten eten zoals onze verre voorouders”.

Sinds kort kennen we binnen de praktijk ook het oerdieet als mogelijk gewichtsbeheersingstraject. Een oerdieet in combinatie met acupunctuur. Natuurlijk kunnen we niet alles meer veranderen. We zijn deels schaakmat gezet door de voedingsindustrie. Met het oerdieet gaan we in ieder geval ver terug tot vóór grootmoederstijd. We hadden een beter verzadigingsgevoel, hunkerden niet naar calorieën en kenden geen fastfood drives. Mijn overtuiging is dat hoe dichter we bij de natuur blijven, hoe gezonder onze voeding zal zijn. Laten we onze “omega 3” hersenen weer gebruiken en fastfood en geraffineerde producten zoveel mogelijk verbannen uit onze keuken.

Gezond leven

Gezond leven is natuurlijk heel belangrijk. Je wilt fit zijn en dit zo lang mogelijk blijven. En dat je daar iets voor moet doen én wat, weten de meeste mensen inmiddels ook wel. De uitvoering daarvan wil nog wel eens moeilijk zijn. En daarom is het – denk ik – van belang om nog eens te benadrukken wat nu eigenlijk de winst is van een gezonde leefstijl.

Een gezonde leefstijl zorgt voor meer energie. In deze hectische maatschappij is dat zeker noodzakelijk. Meer energie zorgt ook voor een algeheel ‘beter in je vel zitten’. Tegenslagen kunnen makkelijker verwerkt worden en de kijk op vele zaken die we dagelijks meemaken wordt aanzienlijk positiever. Van een aantal voedingsproducten is het zelfs bewezen dat het de gemoedstoestand verbetert, zoals het dagelijks eten van 30 gram walnoten, hazelnoten of amandelen eten de aanmaak van het gelukshormoon serotonine bevordert. Vette vis, bijvoorbeeld, bevat veel omega-3-vetzuren die helpen om onze zenuwcellen goed te laten communiceren. Een tekort hieraan maakt ons somber. Wie meer dan voldoende groente en fruit eet, heeft bovendien een kleinere kans op hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker. Gezonde voeding levert dus een hoop voordeel op!

Ook voldoende beweging draagt bij aan een goede lichamelijke gezondheid. Het zorgt voor de conditie van ons hart en bloedvaten en verlaagt de bloeddruk en het cholesterolgehalte. De spijsvertering verloopt beter en onze botten blijven langer sterk. Daarnaast draagt regelmatig bewegen ook nog eens bij aan onze geestelijke gezondheid en heeft een gunstig effect op ons geheugen. Voldoende reden lijkt me om die sportschoenen toch echt eens uit de kast te halen?

Recent is er nog een ander aspect om de hoek komen kijken dat mogelijk winst oplevert bij een gezonde leefstijl, namelijk een financieel voordeel door middel van korting op de zorgpremie. Conform een advies van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) dat aangeboden is aan staatsecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) zouden alleen gezond levende mensen in aanmerking moeten komen voor een premiekorting op de zorgverzekering. Dit zou aangetoond moeten worden door een jaarlijkse conditietest. Dit alles in het kader van de mogelijke hervorming van ons zorgstelsel. De vraag is nu; is dit maatschappelijk wel verantwoord? Wat als iemand een week voor de jaarlijkse conditietest net een zware griep heeft gehad en daardoor net niet slaagt voor de test? Verliest hij/zij dan de korting terwijl hij/zij het hele jaar gezond leeft? Kan een conditietest hier rekening mee houden? Brengt het uitvoeren van deze test ook niet een hoop kosten met zich mee? Hierover zal de laatste discussie nog niet gevoerd zijn op zowel politiek, bestuurlijk als burgerlijk niveau, lijkt me! En zou deze premiekorting de mens daadwerkelijk in beweging zetten om gezonder te gaan leven.

Broodnodig

Geen brood meer?! Dat is altijd de eerste ontstelde reactie die ik krijg van mensen die een van mijn gewichtsbeheersingstrajecten gaan doen. De heftigheid geeft al aan hoe verslavend brood werkt. We eten er namelijk nogal wat van. Een belegde boterham als ontbijt, een sandwich bij de lunch, een stokbroodje als we uit eten gaan. Meer dan 90% is tarwebrood. Na de lunch last van een opgeblazen gevoel of kun je wel brood blijven eten? In de meeste gevallen zijn het de gluten (de eiwitten in tarwe) die aan de basis van allerlei symptomen staan. Klachten als buikpijn, een opgeblazen buik, boeren, winden, huidklachten, moe na het eten of een verslaafd gevoel. Gluten kunnen je lichaam behoorlijk ontregelen. Steeds meer mensen lijken last te hebben van deze overgevoeligheid.

Tarwe zit niet alleen in brood maar ook in crackers, muesli, pannenkoeken en zelfs in soepen, sauzen, alcohol en snoep. Je eet het dus ongemerkt in flinke hoeveelheden. Wanneer je het gedurende een maand zou schrappen zou je verbaasd kunnen zijn over de impact die het op je gezondheid heeft. Wanneer je kijkt naar de evolutie van voeding, kunnen we opmerken dat we granen niet echt broodnodig hebben.

Een goede stap voor de echte broodfans zou kunnen zijn om in ieder geval over te stappen op glutenvrij brood: teff, mais, gierst, boekweit, haver, quinoa. Ook zuurdesembrood kan al verlichting brengen. Bovendien is dit zuurdesembrood veel voedzamer dan tarwebrood. Een gunstig aspect van tarwe blijft wel dat er veel B-vitaminen en mineralen in zitten maar helaas wordt praktisch 80% daarvan in het raffinageproces weer vernietigd.

Belangrijk bij de broodkeus is ook dat je kiest voor een brood van het volle koren, zoals volkorenbrood. Het bevat heel veel vezel en dit vezelgehalte is zelfs wettelijk vastgelegd. Het woord “volkoren” moet ook op de verpakking staan. Brood met kiem, vezels en meellichaam is natuurlijk veel gezonder dan het “uitgeklede” witbrood, wat slechts nog het meellichaam bevat.

En dan is er nog een probleem. De meeste broden zitten tegenwoordig vol met fytaten, anti nutriënten die mineralen aan zich binden. Deze mineralen kunnen we vervolgens niet meer opnemen. Volkoren granen werden vroeger op een ambachtelijke manier gebakken, een proces dat veel tijd in beslag nam (ruim een week). Dit was voldoende om door het natuurlijke enzymproces de fytaten af te breken. Door de druk van de hoge winstmarges en de productieaantallen wordt brood letterlijk in een handomdraai gemaakt (fabrieksbrood). Geen lange rijstijden of goed weken om de fytaten af te breken. Betere keuzes zijn dan zuurdesembrood en brood van gekiemde zaden, vanwege de langere rijstijd. Ook speltbrood is een mogelijkheid omdat dit brood 40% minder fytaten bevat. Wilt u een broodmaaltijd vervangen, kies dan voor een overheerlijke salade, een ei gerecht of biogarde met fruit of natuurlijke muesli. Zo broodnodig hebben we granen nou ook weer niet.

Speelgoedvoeding, geniaal of misleiding

Bob de Bouwer zie ik vaak voorbij komen op televisie en op het shirt van peuters, maar in de supermarkt had ik ‘m toch niet verwacht. Hij staart me aan vanaf de vleesafdeling. Ernaast zie ik Dora, voor de meisjes. Als je op al die lachende gezichtjes let wordt, helaas, mijn rondje supermarkt er niet leuker op. Chocoladekoekjes met aapjes, kaasplakken met berenhoofden erop, blauwe chocopasta en als absoluut dieptepunt ontdek ik het knijpfruit. Het wordt behoorlijk eng.

Een cellofaan zakje met fruitmoes voorzien van een kleurig dopje. Er zit zo’n 20% banaan in. Dan mag het ook nog “banaan” heten en zijn de tekeningen van banaan op de verpakking ook nog wettelijk toegestaan. Volgens de verpakking is er 0% suiker toegevoegd. Het is net fruit. Maar waarom dan geen echte banaan. Kinderen slurpen liever dan dat ze kauwen. Draaien liever een dopje los dan dat ze een banaan met een vlekje pellen.

Blue band goede start. Zelfs brood is er voor de kinderen. Dit brood is lekker van wit meel. De gezonde stoffen uit volkorenbrood zijn verdwenen. Becel heeft er weer vitaminen en mineralen aan toegevoegd. Handig bewerkt dus, maar wat is er mis met volkoren? Kinderen lusten geen granen en houden niet van korrels en pitjes. Liever eten ze zacht en slap wit brood.

Expliciet reclame maken gericht op jonge kinderen is niet toegestaan, heb ik ooit geleerd. Maar kinderfiguurtjes op potten zijn niet verboden en de voedingsindustrie heeft door dat dit een grote aantrekkingskracht heeft op onze kinderen. Kinderen wordt geleerd dat eten alleen leuk is als het er ook leuk uitziet aan de buitenkant. Door al dat speelgoedeten dat in de schappen van de supermarkt ligt, geven we kinderen volgens mij een verkeerde boodschap mee. Eten is blijkbaar niet leuk en lekker van zichzelf en moet verfraaid worden met gezichtjes, rare kleuren of gepureerd uit een knijpflacon komen.

Ouders moeten kinderen weer leren dat een banaan in een schil zit en volkorenbrood heerlijk voedzame korrels bevat. Snoep is om te snoepen en dit hoeft niet op getuned te worden vitamines. Die zitten gewoon in groente, fruit en granen. Niet alles wat we eten hoeft toch lekker, makkelijk en leuk te zijn? Gewoon een stuk fruit en een blokje kaas zonder ogen erop.

Met proeven, ruiken en betasten leer je kinderen weer de essentie van echt eten. En dat speelgoedeten mag wat mij betreft op de borden van de creatieve bedenkers van dit fenomeen.

Smaken verschillen

In de ayurvedische en Chinese geneeskunde onderscheiden we diverse smaken die allemaal verschillende uitwerkingen hebben op ons lichaam. Een smaak kan licht of zwaar zijn, vochtig of droog, koud, warm of heet. Maar ook pikant, zuur, zoet, bitter, scherp, zout of wrang. Iets kan kleverig, vettig of korrelig op onze tong aanvoelen. Al deze eigenschappen geven in het lichaam andere prikkels en effecten. Sommige zorgen voor een betere vertering daar waar andere een verzwaring geven of zelfs tot uitdroging leiden. Een evenwichtige smaak vol van alle facetten zorgt voor een evenwicht in de stofwisseling en in ons hele lichaam.

De kalmerende werking van zoet wordt in onze cultuur vaak verward met ‘troost’. Zoet is volgens de oosterse geneeskunde opgebouwd uit de elementen aarde en water (nier en milt). Teveel zoet geeft een zompig effect en leidt op lange termijn tot zwaarheid en vochtigheid. Het betekent met name vasthouden van gewicht en vocht. Het geeft veel mensen echter voldoening omdat het technisch gezien ook een uitwerking heeft op serotonine, ons gelukshormoon. Het zal de spijsvertering niet stimuleren en dus een loom gevoel geven na het eten.

De smaak zuur bestaat uit de elementen aarde en vuur (hart en milt). Het heeft een verwarmende kwaliteit en bevordert de spijsvertering. Zure producten zoals citroen geven daarnaast op emotioneel niveau een verfrissend gevoel. Toch zijn er ook mensen die juist tegenovergesteld reageren op zuur. De pessimisten, die we dan ook wel eens zuurpruim noemen. Teveel zuur is dan zeker niet goed.

Zout bestaat uit de elementen water en vuur (hart en nier). Ook deze smaak heeft een verwarmende invloed. Zout zorgt voor het vasthouden van vocht. De spijsvertering wordt gestimuleerd doordat het spijsverteringsvuurtje wordt verhoogd. Dit geeft bij ‘vurige types’ meer irritatie en bij mensen die overgewicht hebben meer vochtophoping. Bij kouwelijke mensen kan zout goed uitpakken. Zout heeft een aardende werking, geeft structuur en concentratie. Het geeft ook verlangen naar zintuiglijke bevrediging. De verslavende eigenschap is net zo sterk als bij zoet. Chips is hiervan een goed voorbeeld. Zout heeft een stimulerende werking op de bijnieren (adrenaline en cortisol). Het heeft, net als cafeïne, een hyperactieve werking. Kleine hoeveelheden zout zijn echter prima.

Bitter bestaat vooral uit het element vuur (hart). Een 16^e eeuws spreekwoord luidt ‘bitter in de mond maakt het hart gezond’. Het zorgt vooral voor een goede ontgifting en leveren ons lichaam veel energie. Spruitjes, witlof en andijvie  zijn heerlijke voorbeelden van bittere groente.

Over het algemeen zijn zoet en zout te rijkelijk vertegenwoordigd in onze voeding. Ze overheersen de andere smaken. Het zou veel beter zijn als er elke dag voldoende smaakvariatie op het menu staat.

Het hooikoortsseizoen 2

De koude is geweken, de lente begonnen, het hooikoortsseizoen is er weer. De knoppen van bomen en planten barsten uit hun voegen om toe te geven aan de drift van bestuiving. Iedereen is er aan toe of toch niet? Bij veel mensen raken de slijmvliezen in deze periode op drift. Ogen beginnen te tranen. De lever raakt oververhit en stagneert. Histamine arme voeding kan dan helpen om de leverstagnatie te voorkomen en de hooikoortsklachten te verminderen.

In een eerder stuk vermeldde ik al over allergie en therapievormen. Hooikoorts is een allergische reactie van slijmvliezen, neus en ogen op stuifmeel van grassen, bomen en andere planten. In de periode van bestuiving komt er veel histamine vrij in het lichaam. Histamine is de hoofdoorzaak van de ziekteverschijnselen die optreden. Medicijnen als antihistaminica zorgen voor verbetering.

Veel mensen met hooikoorts hebben een verstoring binnen de energie van de lever. De opwaartse energie stroomt te weinig en zorgt voor klachten in het hoofd. Voedingsaanpassingen kunnen dan helpen. Zie ook mijn eerdere artikel. Minder histaminerijke voedingsmiddelen eten, zorgt ervoor dat de lever niet oververhit raakt. Stagnatie van de lever geeft meer hitte en zorgt dat de brand letterlijk op je neus, ogen en huid slaat. Ga je lever niet plagen met alcohol, chocola, koffie en verkeerde vetten (vet in gebak, frituurvet e.d.). Histamine-arme voeding zoals groenten (rauwkost), fruit, volle granen (zilvervlies-, wilde rijst), volkoren pasta, kip, kalkoen en cottage cheese verdienen de voorkeur. Blus uw lever ook met minimaal twee liter bronwater(zonder koolzuur) per dag. Rijstedrank, kokosmelk of bosbessensap zijn eveneens goede keuzes.

Wees matig met histaminerijke producten. Kruiden en specerijen zoals kaneel, anijs, kruidnagel, komijn, koriander, gember en noodmuskaat kun je beter vermijden. Pas op met vanille. Dit geeft heftige reacties en zit in veel producten, zoals koekjes, cake, taart, vla en ijs. Ook schimmelkazen, oude kaas, yoghurt, kwark, karnemelk en biogarde bevatten veel histamine. Beter is om nu bijvoorbeeld te kiezen voor cottage cheese en mozzarella. In de meeste vissoorten zit ook tamelijk veel histamine. Voor de hooikoortspatiënt is het dus beter nu geen vis te eten. Varkens- en lamsvlees zijn rijk aan histamine. Betere keuzes zijn rundvlees, kip, kalkoen en paardenvlees. Groenten zijn goed maar pas op met tomaten, spinazie, zuurkool en bietjes. Voor wat betreft het fruit kun je avocado, kiwi, aardbeien, meloen, ananas, grapefruit en frambozen beter laten staan. Andere fruitsoorten bevatten een geringe hoeveelheid histamine en zijn dus geschikt.

Alcohol heeft de eigenschap dat het nog meer histamine kan vrijmaken. Dranken als cola zijn ook zeker af te raden. Drop en chocola zijn histaminerijke snoepsoorten. Zaden, noten en pinda’s geven ook vaak problemen. Margarine en halvarine kun je beter niet gebruiken maar vervangen door roomboter of koudgeperste olijfolie. Verder spreekt het voor zich dat alle additieven vermeden moeten worden. Ik wens iedereen een goed seizoen.

Op het achterhoofd

Een ongeluk zit in een klein hoekje maar soms kunnen de naweeën grote gevolgen hebben. In de praktijk heb ik een intake met een wat oudere dame, die last heeft van pijn in haar achterhoofd. Ze is in eerste instantie erg op haar hoede en tast mijn kennis zorgvuldig af, benieuwd wat ik voor haar kan betekenen. Hoe lang duurt mijn behandelingsplan, wat zijn de kosten, wat ga ik precies doen, kan het haar verder helpen. Ze is blijkbaar niet op haar achterhoofd gevallen. Ik leg haar uit dat ik natuurlijk eerst wil weten wat er gebeurd is en een zorgvuldig onderzoek moet doen om dit te kunnen vaststellen. Dan pas kan ik beoordelen welke pijnbehandeling ik kan toepassen.

Enkele jaren geleden is mevrouw met haar fiets gevallen. Ja waarachtig, op haar achterhoofd. Na even buiten bewustzijn te zijn geweest, komt ze weer bij haar positieven. Ze weet niet wat er gebeurd is. Een aardige mevrouw biedt haar de helpende hand en verontschuldigd zich. “Ik heb u niet gezien, sorry”. Bij een winkel wordt ze even opgevangen en krijgt een kopje thee voor de schrik. De aardige, behulpzame vrouw besluit haar thuis te brengen. De volgende dag wordt er een bos bloemen bezorgd. Prachtig dat het zo kan gaan, betrokkenheid.

Enkele weken later, de pijn gaat niet over, besluit mevrouw dat ze toch contact moet opnemen met de verzekering en licht ze de tegenpartij in. Ineens is er de volledige ontkenning. Er is niets gebeurd tussen ons. Het begin van een jarenlange vervelende strijd tussen verzekeraars.

Het is niet alleen de pijn in haar achterhoofd maar ook een enorme boosheid over het wegwuiven van de verantwoordelijkheid. Ze heeft heel wat op haar lever als ze de praktijk binnenkomt. Pijn en emotionele schade zijn geen optelsom maar een vermenigvuldiging, leerde ik in mijn pijnopleiding in de lessen psychologie.

De pijn vermindert niet met zware paracetamol en oefeningen van de fysiotherapeut hebben haar niet geholpen. Scans laten een artrose zien bij haar nekwervels, wat ik vrij normaal vind bij een vrouw van haar leeftijd. Een en een is niet altijd twee, zeg ik dan. Ik leg haar uit dat de pijn wel eens dieper kan zitten en misschien zelfs wel in haar zenuwbanen kan zitten of mogelijk zelfs neuronaal is. Ik vind direct de aangedane wervel en traceer op de rand van haar schedel een aantal pijnlijke acupunctuurpunten. Wanneer ik hierop druk, manifesteert haar achterhoofdpijn zich heel duidelijk. Ik merk dat, ondanks een verhoogde spierspanning, haar nekspieren geen grote rol spelen in haar pijnbeleving. Mijn behandelplan begint zich te vormen.

Ik begrijp duidelijk haar wantrouwen. Ze is niet alleen fysiek maar ook emotioneel beschadigd. “Ik ben veranderd, na de val”, zegt ze. Haar aanvankelijke weldoenster is in ieder geval zeker niet op haar achterhoofd gevallen.

Water, het goedkoopste medicijn

De titel van het boek van Dr. Batmanghelidj. Of hij gelijk heeft laat ik graag over aan de ervaringen van gebruikers, maar ik wil wel wat algemene informatie geven over water.

De meeste mensen bewegen te weinig en hebben, zonder het te weten, een chronisch tekort aan vocht in het lichaam. Niet zo verwonderlijk als je bedenkt dat de mens voor ongeveer 70% uit water afhankelijk van leeftijd, geslacht en klimaat. Vooral de hersenen hebben veel vocht nodig. Ook in het bloed, tussen de cellen en in de cellen (natrium-kalium pomp) moet veel vocht circuleren. Zo is ook het kraakbeen erg vochtrijk. Met name bij het kraakbeen en tussen de cellen, neemt het vocht als eerste af bij een dreigend tekort. Dorst is een symptoom dat er een tekort aan water is of dreigt maar het lichaam geeft een veel eerder signaal. Dat signaal is pijn. Onverwachte pijnsignalen die schijnbaar zonder reden voelbaar zijn. Bijvoorbeeld hoofdpijn, kramp zonder veel beweging en zuurbranden kunnen een symptoom zijn van een tekort aan vocht. Je kunt dus zelf direct iets doen als je dit soort pijn voelt en weet dat je te weinig drinkt. Helpt dit niet dan moet je natuurlijk wel een professional raadplegen.

Water bestaat behalve uit waterstof ook uit zuurstof. Zuurstof is voor het overleven van het lichaam zeer belangrijk. Zuurstof zorgt ervoor dat stoffen worden opgenomen in water en weer worden uitgescheiden aan de andere kant van de celwand. Water dat echter verzadigd is met allerhande stoffen als suiker, koffie, vruchtensappen of alcohol kan slecht worden gebruikt voor deze functies, namelijk voor de opname en uitscheiding van stoffen in de cellen. Een tekort aan water leidt dus tot geleidelijke afname van functies in het lichaam. Maar er zijn meer redenen om voldoende water te drinken. Water voegt extra energie toe aan voedsel en het verhoogt de doelmatigheid van bloedcellen. Water zorgt voor regulering van de lichaamstemperatuur en bevordert het normale slaap en waakpatroon. Water helpt stress te verminderen. Water verlengt de tijd dat je je goed kan blijven concentreren. Een cel functioneert beter als het voldoende vocht in zich heeft. Het drinken van water houdt het honger en dorstgevoel gescheiden.

Water is belangrijk voor het goed functioneren en dagelijkse inname in zijn pure vorm is een must. Het lichaam wordt gevoed met voedsel en van vocht voorzien door water. Vruchtensap is vloeibaar voedsel maar beslist geen water. Als je ziek bent, begin dan eerst met het innemen van water. Dit klinkt misschien als een goedkoop natuurgeneeskundig advies, maar het kon nog wel eens in de klachten schelen. Met alleen water drinken kom je echter vaak niet van je klachten af. De biochemie is te complex om dit alleen met water te regelen, daarvoor kom je op consult van een natuurgeneeskundig therapeut.

Fibromyalgie, een chronisch syndroom

Een omvangrijke groep pijn patiënten in mijn praktijk is de groep met het chronische syndroom fibromyalgie. Er is de afgelopen 10 jaar veel onderzoek naar dit syndroom gedaan maar nog steeds is het een slecht begrepen complex syndroom met een breed palet aan symptomen. Verschillende bij depressie behorende symptomen zijn vaak al dan niet gecombineerd met vermoeidheid, verlammende spierpijnen, gebrek aan energie, concentratieverlies en spastische darmen. Alle behandelingen ten spijt, ondanks de inzet van middelen als antidepressiva, blijft fibromyalgie een aandoening met veel gezichten. Het is zowel in de reguliere als in de complementaire geneeskunde moeilijk te behandelen. Toch zijn er op zijn minst een aantal opvallende eigenschappen, waarover later meer.

Helaas door de drang van protocollen (naamgeving, etiketten) en de wil om elke ziekte specifiek te benoemen en specifiek te behandelen wordt fibromyalgie teveel gediagnosticeerd. Daar het hier om een samenspel van factoren gaat is juist bij dit syndroom een individuele aanpak op zijn plaats. Bekend is dat ongeveer 6% van de bevolking te maken krijgt met op fibromyalgie lijkende klachten. De incidentie is veruit het hoogst bij vrouwen. Gelukkig doet de naam er in de meeste complementaire therapieën wat minder toe. Belangrijker is dat je samen met de patiënt op zoek gaat naar een goed behandelplan.

De basisoorzaken zijn toch wel stress, spierspanning, voeding, leefstijl, lichaamshouding, mentale gesteldheid. Ook zien we vaak een verkeerde ademhaling, allergie, hormonale stoornissen, laaggradige ontstekingen, overgevoeligheid, depressie etc. Volgens mij heeft fibromyalgie te maken met beschadiging van zachte weefsels, verklevingen, misvormingen ed. die niet kunnen worden opgespoord met klassieke onderzoeksmethodes. In de praktijk zie ik vaak een onregelmatige, oppervlakkige ademhaling, welke de spieren berooft van broodnodige zuurstof. De chronisch gespannen spieren doen niet alleen pijn, maar veroorzaken ook pijn in andere delen van het lichaam (zenuwen, bloedvaten, botten).

Een opvallend detail wat ik vaak tegen kwam waren traumatische ervaringen in de kindertijd. Mogelijk speelt een verstoorde stress as (HHB) dus ook een rol in deze pijnsyndromen. De relatief veel voorkomende allergieën in deze groep wijzen ook op een haperend immuunsysteem. Het feit dat de meerderheid van de groep vrouwen zijn, kan ook nog duiden op onderliggende hormonale invloeden. In de literatuur wordt fibromyalgie inderdaad vaak gelinkt aan de hypothalamus-hypofyse-bijnier as (HHB). Ook een trage schildklier wordt vaak waargenomen.

Mijn behandeling bestaat uit een stroomtherapie in combinatie met actieve zuurstof om de pijn, ontstekingsreacties en stress te moduleren. Daarnaast zet ik een aantal supplementen in (vitamine D, Q10) waarvan we uit onderzoek weten dat deze bij fibromyalgie patiënten te laag staan. Ook gebruiken we vaak magnesium en ribose om de energiecyclus te versterken. De resultaten zijn vaak goed zichtbaar maar de puzzel is nooit helemaal op te lossen. Het blijft per slot van rekening een syndroom met veel tentakels.

Migraine, een spin met veel poten

Hoofdpijn is een veel voorkomende klacht. Meestal gaat deze vanzelf weer over. Er bestaan echter ook hoofdpijnen die u belemmeren in uw dagelijkse bezigheden, soms helemaal uitschakelen. Een voorbeeld hiervan is migraine.

Migraine is hoofdpijn die zich manifesteert in de vorm van aanvallen, waarvan de duur tussen uren en dagen schommelt. De pijn is hevig bonzend en wordt erger bij inspanning. Andere symptomen zijn oa. misselijkheid, braken, visusstoornissen (aura’s zien), hartacties (versnelt, onregelmatig) en diarree. Fel licht en geluid worden vaak slecht verdragen. De meeste patiënten willen het liefst gewoon in bed liggen.

Inmiddels worden er 22 verschillende migrainevormen onderscheiden, die ook nog aanzienlijk van elkaar kunnen verschillen. In mijn praktijk zie ik bijvoorbeeld vaak de cervicale-, hormonale-, weersafhankelijke-, galblaas of stressmigraine. Sommige migraines zijn zo buitengewoon in hun symptomen, dat ze door artsen e therapeuten niet meteen als migraine worden waargenomen. Helaas zijn de inzichten met betrekking tot de oorzaak van migraine nog verre van volledig. Er bestaan wel heel veel hypotheses. De afgelopen decennia zien we in de Westerse landen wel een sterke stijging, wat dus ook met leefstijl te maken kan hebben. Een huidige verklaring is op dit moment dat door vrijkomend serotonine een bloedvatverwijding ontstaat. Tevens zorgt deze serotonine voor ontstekingseiwitten die het centrale zenuwstelsel aanspreken. Dit is een verklaring voor de symptomen pijn, misselijkheid en braken. Simpelweg kun je zeggen dat de samenwerking tussen bloedvaten en zenuwbanen in de hersenen tijdelijk verstoord is.

Migraine kan ook sterk reageren op de hormonale situatie. Veelal beginnen de eerste aanvallen pas met de puberteit. Vaak verdwijnt migraine even tijdens een zwangerschap, hoe wonderlijk. Het lichaamseigen stresshormoon cortisol speelt een belangrijke rol bij deze hormonale en stressmigraines. Niet voor niets worden migraine patiënten in pijnklinieken vaak behandeld met cortisone, een ontstekingsremmende medicatie. Deze hormonale migraine kan een levenslange gevoeligheid betekenen. Zelf vermoed ik dat een simpele niet geschikte hormonale pil (bv. bij anticonceptie of acne) al kan lijden tot deze lange lijdensweg. Het is dus echt oppassen geblazen met hormonale interventie.

Mijn behandeling is eveneens veelzijdig, afhankelijk van de soort migraine. Ik begin vaak met een stroomtherapie of acupunctuurbehandeling. Daarnaast wordt gekeken naar voeding (een goed zuur- basenevenwicht), ontgifting, darmbalans en zet ik soms kruiden of vitaminen in (vitamine B2, B6 en B12). Verder is leefstijladvies belangrijk. Het ontstaan van migraine wordt vaak door stresssituaties, onregelmatige slaapgewoontes, suikertekorten, overgeslagen maaltijden, bepaalde voedingsmiddelen, te weinig bewegen, alcohol en roken bevorderd. Duursporten als joggen en zwemmen, kunnen weer positief werken. Dit geld ook voor water drinken, wisselbaden en ontspanningsoefeningen (oa. yoga, neurofeedback).