Hoge bloeddruk, "de silent killer" overwinnen

Vanaf een bepaalde leeftijd heeft een groot deel van de bevolking af te rekenen met een hoge bloeddruk. Het is een echte “silent killer”, ligt aan de basis van hart- en vaatziekten en het is nog steeds doodsoorzaak nummer 1. Vaak zijn er niet eens symptomen aanwezig, zodat mensen niet eens merken hoe deze verhoging in hun lijf sluipt. Als het te laat is ( aderverkalking, hersenbloeding, aantasting kleine bloedvaten, verdikte hartspier) komen we er pas achter welk risico we liepen. Terecht wordt hoge bloeddruk een sluipende aandoening genoemd. Artsen stellen het meestal vast bij klachten aan de nieren, ogen, hart of hersenen. De grote boosdoeners van hoge bloeddruk zijn wel bekend: overgewicht, teveel zout, teveel vlees, gebrek aan beweging, nicotine, alcohol, koffie, te weinig slaap en vooral chronische aanhoudende stress.

Hoge bloeddruk is vooral een levensstijlverandering. Bepaalde ziekten echter (oa. nierziekten) kunnen ook hoge bloeddruk uitlokken. In die gevallen is zeker medicatie nodig, de klassieke behandeling. In veel gevallen is echter een aanpassing van levensstijl afdoende. Tegenwoordig is de nieuwe richtlijn (ESOC, European Society of Cardiology, 2013) een bloeddruk van 140/90 mmHg. Binnen deze nieuwe richtlijn heeft men gelukkig begrepen dat het accent op voeding en levenswijzen moet worden gelegd, met andere woorden, van de patiënt wordt een eigen inzet verlangd. Het is dus niet meer zo dat men zo maar even een bètablokker of calciumblokker inzet. Dit is ook niet mijn terrein. De inbreng die ik als mijn domein zie, is het verbeteren van deze levensstijl. Natuurlijk begint dat door op een professionele wijze de bloeddruk met enige regelmaat te meten. Qua voeding is het verstandig over te schakelen op een mediterraan of paleodieet. Beperk zeker de koffie- en alcoholconsumptie. Eet minimaal vijf stuks fruit. Kalium is een vriend van het hart en vooral bananen bevatten nogal wat kalium. Overigens ook tomaat en aardappel zijn kaliumrijk. Verder dienen we te streven naar een zo’n ideaal mogelijk gewicht. Overgewicht gaat immers vaak gepaard met hoge bloeddruk. Dan is er natuurlijk nog het belang van lichaamsbeweging. Minstens dertig minuten per dag joggen, fietsen, zwemmen. Zorg dat je een beetje kunt gaan zweten, maar niet te gek. Mijn slogan is “start low and go slow”. Zorg voor minstens acht uur slaap. Wanneer stress een rol speelt zullen we dit ook moeten aanpakken: meditatie, yoga, etc.

Ook zijn er talloze supplementen die een bewezen werking hebben op hoge bloeddruk, zoals magnesium, omega 3, Q10, vitamine D en C, Arginine, Taurine en nog veel meer. Als je al dit soort aanpassingen probeert en je hoge bloeddruk is niet te overwinnen, dan kun je beter medicijnen gebruiken, het blijft tenslotte een “silent killer”.

Braaf, en aandacht voor duurzaam

“De consument kiest steeds vaker voor duurzaam voedsel”, kopte enkele kranten vorige week. Ondanks het feit dat we nog steeds in de crisis zitten, gaven we vorig jaar 257 miljoen euro meer uit aan diervriendelijke, biologische of fairtrade producten. U mag dus met recht trots zijn op uzelf. Deze getallen komen van de monitor duurzaam voedsel 2013. Duurzaam voedsel is hier gedefinieerd als voedsel dat voor consumenten een herkenbaar keurmerk bevat met onafhankelijke controle. De getallen op deze monitor doen ons duizelen. In totaal gaven we in 2013 volgens deze berekening tweeëneenhalf miljard euro uit aan duurzaam voedsel. De stijging bedraagt 10.8%, geweldig mensen toch? Hoera, eindelijk is er aandacht voor voldoende duurzaamheid, dacht ik ook.

Maar dan valt de aandacht op het cijfer over het marktaandeel> lees ik het nu echt goed? Het marktaandeel duurzaam is gestegen van 5.5% in 2012 naar 6.1% in 2013. Toch een beetje een afknapper, het aandeel duurzaam in ons boodschappenmandje. Eko, Max Havelaar, Fairtrade, Rainforest Alliance, beter leven zijn u desondanks zeker dankbaar. Toch denk ik dan, even rekenend, één op de zestien voedingsmiddelen is dus duurzaam. Of het nu Max Havelaar koffie is of biologische groente of fairtrade chocolade, we zouden onze inspanning wel kunnen verhogen. Dan is er ook nog een hele groep Nederlanders die helemaal niet duurzaam koopt. Liever de kiloknaller dan een lekker biologisch kippetje. Deze mensen geloven blijkbaar niet dat duurzaam inkopen bijdraagt aan een beter milieu, betere leefomstandigheden voor de boeren en een diervriendelijker klimaat. In het huidige tempo van de monitor kan het nog wel enkele decennia duren voordat de helft van onze voeding duurzaam is. Toch een fikse teleurstelling, moet ik bekennen.

Van de consumenten moeten we het dus voorlopig nog niet hebben, die is meer begaan met het lot van de eigen huisdieren dan van de dieren in de vleesindustrie. Het zou veel meer zoden aan de dijk zetten als de supermarkten en/of de overheid de handen in een zouden slaan en eisen gaan stellen aan de duurzaamheid van producten. Ben benieuwd wie die verantwoordelijkheid gaat oppakken. Wie laat zijn geweten nu eens spreken.

Een goed voorbeeld is gelukkig de cacaoindustrie. Deze heeft net afgesproken dat binnen tien jaar alleen nog maar duurzame cacao wordt gebruikt in haar producten. Nu de koffiebranche, vleesindustrie, Brood- en banket en andere sectoren nog. Wie volgt nu eens braaf?

Verandering

Een man van middelbare leeftijd wordt door de huisarts naar mij toe gestuurd. Ik ben altijd blij met deze vorm van samenwerking.

“Ik moet afvallen, want ik krijg allerlei klachten”, vertelt hij me enigszins beteuterd. “Van wie moet dat”, probeer ik eerst. “Van de dokter en, ja, mijn vrouw vindt het ook verstandig”, bekent hij. “En wat vind je er zelf van”, vraag ik door. “Ach ja, weet u, ik ben altijd een Bourgondiër geweest en op zijn tijd moet ik toch een biertje kunnen drinken.”Die rottige bloeddruk ook, ik ben benauwd en mijn cholesterol doet het ook niet zo best, de laatste tijd.”

Hij vraagt me of ik goede pillen weet. Van die stackers of fatburners. Daar heeft ie wel eens van gehoord. “Nee, en als ik ze had dan kreeg u ze niet”, is mijn besliste antwoord. Nu moet hij even nadenken en ik zie hem vertwijfeld zoeken in zijn zakken. “Ja, eigenlijk moet ik ook van mijn rookverslaving af.” Het is toch wat, alles wat lekker is dat is ook weer slecht voor een mens…”, verzucht hij. “Maar ik moet ook oud worden”, geeft hij nog als wens mee.

“De enige die kan beslissen of u wilt veranderen bent uzelf”, geef ik hem terug. Ik vertel dat ik hem kan helpen. Niet met pillen of wonderpoeders, maar door met elkaar te analyseren waar het fout loopt. Wat zijn z’n valkuilen, wat betekent voeding voor hem, hoe kan ik zijn leven toch nog een beetje Bourgondisch kleuren, zonder zijn gezondheid te schaden.

Ik kan prachtige theorieën aan elkaar knopen, inspireren en motiveren, ik kan zijn lichaam met acupunctuur een zet geven in de goede richting, maar het begint met de bereidheid tot gedragsverandering. Hulp uit een pillendoosje is een doodlopende weg. Ik wil hem graag meenemen op de weg terug naar gezondheid maar ik besef dat ik eerst zijn laatste verzet nog moet breken.

Zijn houding geeft de indruk dat hij het verhaal begrepen heeft. We besluiten om samen een gezond voedingsplan te smeden met een licht Bourgondische inslag. Een prettige mix van gezonde voedingselementen en af en toe ruimte voor ‘s mans geneugten. Het roken gaan we later aanpakken. De eerste stap is gezet op weg naar verandering.

Democratie of niet?

Via een bevriende masseur heb ik een patiënt doorverwezen gekregen. Het is een sportieve man van bijna tachtig, die sinds enkele maanden klachten heeft in zijn heup en liesgebied bij bepaalde oefeningen op de sportschool. Het blijkt hier te gaan om zogenaamde triggerpoints, uitstralende pijnpunten in de spier, die diep verscholen liggen onder de rand van zijn bekken. Ik weet dat dit een staaltje, zoals ik het noem, diepspierduiken vergt. Een techniek die niet altijd gemakkelijk is. Al snel gaat het beter en komen er toch nog andere verborgen klachten aan het licht. Een oude achillespees, een gevoelige peesplaat. Omdat de liesblessure snel onder controle is, besluiten we om ook deze wat minder beperkende klachten aan te pakken.

Het is een aimabele man en we hebben beiden een relatie met België. Hij omdat hij er gewoond heeft en ik omdat een deel van mijn familie er vandaan komt. Prachtige Vlaamse boeken en schrijvers vormen het decor van onze behandeling. Ook mijn passie over voeding en de oude tijd komt aan bod.

“Ach weet u, ik stam uit de tijd dat een biefstukje op je bord nog de luxe van de hogere klasse was”, betoogt hij. “Tegenwoordig kan iedereen maar eten wat hij wil. Met geluk kreeg je in mijn tijd in het weekend een glaasje fris en door de week moest je het met water of thee doen.” Bij ons thuis was er gelukkig nog wel eens wat lekkers te eten”, gaat hij door. “Nu is er op allerlei fronten, ook in de voeding, meer democratie. Iedereen kan genieten van lekker eten. Dat is toch veel beter.”

Ik vertel hem dat ik mijn twijfels heb over deze voedingsdemocratie. Vroeger haalde je een gezond kropje sla uit de tuin en slachtte mijn vader zijn eigen dieren. Tegenwoordig komt de voeding verpakt uit de supermarkt vol met E nummers en is het vlees kunstmatig rood gemaakt. Veel producten zitten nodeloos vol met toegevoegde suikers en hoewel er tegenwoordig een etikettenwet is weten fabrikanten dit ingenieus te omzeilen door een web van prachtige vaktermen.

Misschien is het dan toch een schijndemocratie en zijn we nog steeds in de greep van de machtige zuivel, frisdrank en voedingsindustrie. Deze bolwerken lobbyen bij de overheid en bewaken en creëren nog steeds mede de schijf van vijf. Hun invloed gaat lang niet altijd om onze gezondheid.

Alle ziekten beginnen in de darm

“All diseases begins in the gut”, meende Hippocrates, de man op wie elke arts zijn eed aflegt.”De dood huist in de darm”, zeiden de oude Chinezen. Hoe belangrijk zijn eigenlijk onze ingewanden en welke bedreigingen gaan hier nu echt van uit.

Een jongen van tien meldt zich in de praktijk. Sinds een half jaar heeft hij voortdurend hevige darmklachten met diarree en krampen. De huisarts diagnosticeert een Spastische darm en schrijft hem dagelijks een hoeveelheid paracetamol voor. Gelet op de NHG huisartsen standaard, een verantwoorde stap. Het helpt maar matig en voortdurend moet hij verzuimen op school. Ik adviseer om toch wat verder te gaan kijken. Na uitgebreid darmonderzoek blijkt deze jongen slechts beperkt een koolhydraatverterend enzym in de pancreas aan te maken. Na een verandering in zijn voedingspatroon (bepaalde koolhydraten worden tijdelijk geschrapt) en de inzet van natuurlijke enzymen verdwijnen klachten grotendeels.

Een jonge vrouw van zestien heeft voortdurende darmklachten en is enorm vermoeid. Ook heeft zij regelmatig hoofdpijn, duizeligheid en oorpijn. De huisarts geeft aanvullende adviezen en wijt de vermoeidheid aan stress. Na darmonderzoek blijkt dat haar weerstandsflora ver beneden de maat is. Ook haar slijmvliezen zijn aangetast en er woeden ontstekingen. Bovendien is er een enorme wildgroei van candida albicans. Deze schimmelinfectie staat erom bekend dat het zware vermoeidheid kan veroorzaken, hoofdpijn, duizeligheid en vele andere klachten. Ze krijgt oa. een candida remmend dieet.

Hoe bedreigend is het milieu van onze darm nu werkelijk.

Onze darm is verantwoordelijk voor zo’n zeventig procent van onze totale weerstand. Bij een goede zuurgraad van ons lichaam, de juiste verhouding immuniteitsflora en voldoende verteringsenzymen hebben onze darmen het juiste biochemische evenwicht. Een van de grootste bedreigingen voor onze darmen is verkeerd voedsel. Een onjuiste verhouding tussen zuren en basen, waardoor verkeerde bacteriën de overhand krijgen in een deel van de darm. Deze bacteriën verdringen onze weerstandsflora en vormen de basis voor andere pathogenen. Wanneer eenmaal deze pathogenen bezit nemen van de darm verstoren ze de enzymatische processen en zorgen ze voor ontstekingen van het slijmvlies. Nadat het slijmvlies aangetast is kan er een scala aan lichamelijke klachten ontstaan.

In de praktijk pas ik in dergelijke situaties een uitgebreid darmonderzoek toe, een samenwerking met een gespecialiseerd laboratorium. Op basis van de uitslag kan ik gericht gaan herstellen in het milieu van de darm. Geen syndroom of een vermoeden van stress, maar een gerichte aanpak met inzet van medicatie en aangepaste voeding.

De darm is onze verbinding met de buitenwereld en als zodanig een belangrijke motor voor onze gezondheid. Wanneer de biochemie echt verstoord raakt, kan dit leiden tot een reeks begrepen of onbegrepen symptomen. Heel veel ziekten kunnen beginnen in de darm, zoals Hippocrates beweerde.

Occultisme

Op de kast naast mijn bureau staat een acupunctuurpop. Een model voorzien van alle meridianen en acupunctuurpunten. In een stil moment wil ik de pop weleens ter hand nemen en, ter voorbereiding op mijn behandeling, steek ik al wat naalden.

Een vrouw van middelbare leeftijd komt bij me in de praktijk, vergezeld door haar man. Enkele weken geleden behandelde ik deze vrouw met behulp van laser acupunctuur. Ze is verrast door het resultaat en haar hoofdpijnklachten zijn verdwenen. Toch heeft ze een prangende vraag op haar lippen. “Doet u ook aan occultisme?” Op de deur had ze, tijdens het vertrek de vorige keer, gezien dat er bij Matera aan acupunctuur werd gedaan. “Volgens sommige mensen is dat het werk van de duivel”, verklaart ze. Ze zegt het op een toon alsof er geen speld tussen te krijgen is. Het is blijkbaar een ernstig taboe in de kringen rond deze vrouw. Ze kijkt me aan met een starre, enigszins strenge blik.

Ik controleer de database in mijn computer en zie dat ze uit een streng gereformeerd Overijssels dorp komt. Ik moet proberen haar vertrouwen terug winnen.

“Veel acupunctuur behandelingen zijn erkend door de Wereld Gezondheidsorganisatie”, probeer ik. “De ruimtevaart bedient zich van high tech systemen gebaseerd op acupunctuur en in Scandinavische landen is acupunctuur zelfs regulier.” “We hebben het nooit over de duivel gehad in de opleiding”. Mijn argumenten zijn weinig steekhoudend voor deze vrouw. Haar man krijg ik gelukkig wat meer op mijn hand.

Ik probeer haar een wetenschappelijke verklaring te geven over het werkingsmechanisme achter acupunctuur. Ik vertel haar over de koppeling van huid, spieren, hersenen, neurotransmitters en organen.

“U bent toch ook van uw hoofdpijnklachten af en dat kan toch nooit des duivels zijn?” Ze is niet helemaal overtuigd van mijn verhaal maar, geeft ze toe, haar klachten zijn veel minder geworden.

Nadat ze vertrokken is, zoek ik de pop weer op. Het hoofd ziet er wat duivels uit. De ogen zijn leeg. Even voel ik ook een moment van twijfel. Heb ik in al die jaren van studie dan toch iets over het hoofd gezien? Hou ik me bezig met occultisme? Ik aarzel om een naaldje in de pop te steken.

Monddood

Gisteren heeft minister Schippers mij monddood proberen te maken. Vanaf die dag mag ik u eigenlijk niets meer vertellen. Sinds 14 december heeft de Europese Commissie een verordening aangenomen waarin slechts 222 gezondheidsclaims nog zijn toegestaan. Sinds die dag mag op geen enkel natuurlijk product nog gezondheidsinformatie zichtbaar zijn. Mijn pagina moet maagdelijk wit blijven. Ik mag u niet meer voorlichten over voedingssupplementen, homeopathie en andere zaken, die mijn en uw gezondheid aangaan. U moet het zelf maar uitzoeken. Europese regels hebben mij en u aan banden proberen te leggen. Mijn dierbare vrije meningsuiting staat op de helling.

Wie vanaf nu over natuurlijke gezondheid en voeding praat, moet op zijn tellen gaan passen en dreigt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, als waakhond van deze regels op zijn nek te krijgen.

Wat mij het meest kwetst, behalve deze beknotting en bedilzucht, is dat mijn keuzevrijheid en die van u in het geding komt. Mensen hebben recht op voldoende informatie om een weloverwogen keuze te kunnen maken. Keuzevrijheid is een onvoorstelbaar belangrijk grondrecht waar maar even aan getornd wordt.

Wanneer ik u vertel dat vitamine C goed is voor uw immuniteit of dat het zelfs scheurbuik kan voorkomen, begeef ik me al op glad ijs. Ik leg dan een medische claim volgens de NVWA, wettelijke handhaver van deze Europese regels. De strafmaat voor mij zal niet misselijk zijn, er volgen hoge boetes, barbertje zal moeten hangen.

Al lang hing dit beleid in de lucht. Opleidingen werden steeds voorzichtiger met claims over supplementen, werkzame stoffen, aandoeningen, toepassing van middelen. Verstrekte cursusmappen bleven angstvallig neutraal over behandelvoorschriften. Natuurgeneeskundigen moesten de details van behandelprotocollen mondeling tot zich nemen. Nu gaan zelfs vademecums, boeken en natuurgeneeskundige tijdschriften op slot. Lang leve de censuur van de Europese Commissie.

Is er dan inderdaad onvoldoende bewijs? Wetenschappelijke onderzoeken zijn er genoeg, maar door de extreme eisen over opbouw, vorm en grootte van onderzoek worden al deze bewijzen door de EU bonzen van tafel geveegd. Natuurlijke middelen kunnen echter niet langs dezelfde meetlat gelegd worden dan reguliere medicijnen. Als er al voldoende bewijs is, wordt een middel plotsklaps gebombardeerd tot geneesmiddel, en moet een vreselijk duur patent worden aangevraagd.

De natuurgeneeskunde wordt zo van hogerhand belemmerd met als enig doel om u weer in de veilige haven van de dure reguliere gezondheidszorg en de farmaceuten te leiden. Overigens heb ik hier niets op tegen hoor, zolang dit uw eigen vrije keuze betreft.

Wie mij kent, weet hoe ik in deze zaak sta. Allergisch voor autoritair en betuttelend gedrag, zal ik me met hand en tand verzetten. Van mij mag u een eerlijke en oprechte voorlichting verwachten. Ik zwem desnoods tegen de stroom in. Idealisme gaat nooit op zwart. Mijn stem zal niet verstommen.